5 października 2018 r. weszła w życie ustawa o przekształceniu prawa użytkowanie wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów.
Z dniem 1 stycznia 2019 r. prawo użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe przekształca się w prawo własności tych gruntów. Przez grunty zabudowane na cele mieszkaniowe należy rozumieć nieruchomości zabudowane wyłącznie budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi lub mieszkalnymi wielorodzinnymi, w których co najmniej połowę liczby lokali stanowią lokale mieszkalne, a także w/w wymienione wraz z budynkami gospodarczymi, garażami, innymi obiektami budowlanymi lub urządzeniami budowlanymi, umożliwiającymi prawidłowe i racjonalne korzystanie z budynków mieszkalnych.
Podstawę ujawnienia prawa własności gruntu w księdze wieczystej oraz ewidencji gruntów i budynków stanowi zaświadczenie potwierdzające przekształcenie wydane przez właściwy organ.
Właściwy organ wydaje zaświadczenie z urzędu nie później niż w terminie 12 miesięcy od dnia przekształcenia albo na wniosek właściciela w terminie 4 miesięcy od dnia otrzymania wniosku, a następnie przekazuje zaświadczenie do sądu właściwego do prowadzenia księgi wieczystej. Sąd dokonuje z urzędu wpisu własności gruntu oraz wpisu roszczenia o opłatę w księgach wieczystych. Zawiadomienie o wpisie sąd doręcza na adres wskazany w zaświadczeniu. Za dokonanie wpisów w księdze wieczystej nie uiszcza się opłat sądowych, natomiast wydanie zaświadczenia przez właściwy organ jest płatne.
Z tytułu przekształcenia nowy właściciel gruntu ponosi na rzecz dotychczasowego właściciela gruntu opłatę, od której właściwy organ może udzielić osobom fizycznym będącym właścicielami budynków mieszkalnych jednorodzinnych lub lokali mieszkalnych lub spółdzielniom mieszkaniowym bonifikaty od opłaty za dany rok. Obowiązek wnoszenia opłaty obciąża każdoczesnego właściciela nieruchomości, w odniesieniu do której istnieje roszczenie o opłatę, przez okres pozostały do wnoszenia tej opłaty, począwszy od dnia 1 stycznia roku następującego po roku, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości.
W ustawie znalazł się przepis, który uniemożliwi ustanawianie od 1 stycznia 2019 r. nowych praw użytkowania wieczystego na cele mieszkaniowe. Oznacza to, że od wskazanej daty, z własnością lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego będzie mogło być związane wyłącznie prawo własności gruntu.
Aktualizacja: 6 grudnia 2018 r. Sejm na wniosek rządu w trybie pilnym znowelizował ustawę o użytkowaniu wieczystym. Nowelizacja ma rozwiązać problem dodatkowego obciążania zobowiązaniami finansowymi z tytułu ustawowego przekształcenia praw, inwestorom inwestycji mieszkaniowych poprzez wybór systemu płatności za przekształcenie, tj. pomiędzy zasadą 20 opłat i ewentualną dopłatą w przypadku przekroczenia limitu pomocy de minimis lub zasadą opartą o płatność długoterminową. Ponadto dla nowych inwestycji zaproponowano „przesunięcie” momentu przekształcenia praw tak, aby beneficjentem przekształcenia były osoby fizyczne, które są właścicielami lokali lub domów, a nie inwestor, który jak wynika ze statystyk, przenosi prawa do lokali/domów na ogół w okresie 3 lat od oddanie budynku do użytkowania.